İçindekiler
Doğru Akım Nedir?
Tek polarizasyonda yani aynı polarizasyonda elektronların yön değişimi gerçekleştirmeden negatif alandan pozitif alana hareketi söz konusudur. Mesela, alternatif akımdan farklı olduğunu buradan anlayabiliyoruz. Doğru akım (DC), İngilizce bir kısaltma olarak Direct Current anlamına gelmektedir. Mesela doğru akım tel gibi iletken malzemelerden rahatça akabilmektedir.
Ayrıca Piller DC kaynakların bilinen örneklerindendir. Başka bir deyişle piller kimyasal enerjiyi depolayarak elektrik enerjisi üretmektedir. Sonuç olarak pilleri bir devre içerisinde gördüğümüzde elektron akışının negatif polarizasyondan pozitif polarizasyona sabit bir akış söz konusudur.
Aynı zamanda bir doğrultucu ile alternatif akıma dönüştürmek mümkündür. Mesela invertörler, sabit akımı (DC) zamana bağlı değişen akıma (alternatif akım) dönüştürmek için kullanılırlar.
Doğru Akım Sembolü Nedir?
DC akım, zamana karşı değişkenliği olmayan sabit bir çizgide yani bir doğru üzerinde ilerleyen bir akımdır. Resimden de görüldüğü gibi düz bir çizgi şeklindedir. Aynı zamanda DC’nin sembolü yandaki resimde görüldüğü gibidir.
Doğru Akım Nerelerde Kullanılır?
DC kaynaklar çoğu mobil cihazlardaki düşük gerilim uygulamalarında kullanılmaktadır. DC akım ile bir çok alanda kullanımı söz konusudur. Burada kullanımı çoğunlukla yüksek güç aktarımı gerekmeyen her türlü alanda kullanılabileceğini söyleyebiliriz. Örneğin, güvenlik kameraları, TV sistemleri, acil durum aydınlatmaları ve alternatif gerilim ile çalışan tüm alıcıların çeşitli iç özelliklerinde doğru gerilim çevrimi söz konusu olabilmektedir. Mobil olarak çalışan tüm cihazların tümünde kullanılacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.
HVDC (High Voltage DC – Yüksek Voltaj Doğru Akım) İletim hatları ile yüksek gerilim güç aktarımı mümkün olabilmektedir. HVAC (High Voltage AC – Yüksek Voltaj Alternatif Akım) ile HVDC arasında çeşitli üstünlükler mevcuttur. HVDC iletimi, korona etkilerinden ve deri etkilerinden etkilenmeyerek güç kayıpları yaşanmamaktadır. Şöyle söyleyebiliriz ki; HVDC, HVAC sisteminden verim anlamında daha üstündür.
Şunu belirtmeden geçmek istemedim HVDC verimli demiştik. Fakat uzak mesafelere iletimi ve kurulum maliyetleri HVAC alt yapısına göre çok fazladır. Zamanında Nikola Tesla ve Thomas Edison arasındaki alternatif akım mı yoksa doğru akım mı tartışmasının da neden doğru akım sistemler üzerinde ilerlememenin yanıtını da geçmişe bakarak verebiliriz.
Güneş enerji santralinde (GES) panellerin ürettiği elektrik pillerde depolanır. Piller yukarıda da bahsettiğimiz gibi doğru akım üreteçleridir. Buradan elde edilen akım dönüştürülerek alternatif akım olarak kullanabiliriz. Bu arada alternatif akım enerjisi bir doğru akım gibi davranış gösterip depolanamaz. Enerjiyi depolamak istiyorsak doğru akım kullanımı kesinlikle önem arz etmektedir.
Doğru Akım Nasıl Ölçülür?
Multimetre ölçüm cihazları bir çok konuda bize yardımcı olmaktadır. Bir akım ölçmek istersek iletken hat üzerine seri bağlamamız gerektiğini bilmemiz gerekir. Bilgi amaçlı eğer iki nokta arasındaki gerilimi ölçmek istersek paralel bağlamamız gerekmektedir. Multimetre ölçü aletlerinde Siyah (COM) ve Kırmızı olarak iki uç mevcuttur. Ölçüm yapılacak pilin negatif ucu Siyah (COM) probuna ve Kırmızı proba da pozitif uç bağlanarak ölçü aletinde de istenilen ölçüm kademesine getirildiği takdir de sonuç alınabilmektedir.
Hangi Yönde Akış Gerçekleştirir?
Akım, elektronların akışı anlamına gelmektedir. Elektronlar, negatif polariteden pozitif polariteye doğru akış sağlayacaktır. Akım akışının ters bir akış gerçekleştiği fikrini söyleyen Benjamin Franklin kabulündense bu şekilde ifade ederek kabul edebiliriz.
İcadı Kime Aittir?
İtalyan Fizikçi ve Kimyager Alessendro Volta, elektrik ve gücün ismi olarak adlandırılmaktadır. Soyadından da anlaşıldığı gibi elektrik potansiyelinin birimi olan “Volt” oradan gelmektedir. 19. yüzyıl sonlarına doğru elektrik iletimine yönelik çalışmalar sürdürdü. Fakat alternatif akım mı yoksa DC mi olarak iki tarafa ayrışma söz konusuydu. İlk elektrik üretim tesisi, DC güç aktarımı yapmak üzere New York’ta bir haneye iletim yapılmaya başlandı.
Thomas Edison ve Nikola Tesla arasında ciddi bir gerilim söz konusuydu. Tesla, alternatif akım sistemlerin daha uygun olduğu görüşünü taşımaktaydı. Alternatif akım aktarımı uzun mesafelerde trafolar aracılığıyla aktarımı söz konusu olacağıydı. Elbette ki günümüzde de görüldüğü gibi alternatif akım bu konuda bayrağı taşımaktadır.
